Stuur uw reacties naar de redactie van Planet Internet: [email protected]
Het MP3-formaat ligt sinds de introductie onder een constant spervuur van kritiek uit de muziekindustrie. Platenmaatschappijen claimen (als spreekbuis voor de artiesten) miljoenen aan inkomsten mis te lopen. Net uitgebrachte albums verschijnen enkele uren later op internet, en niemand voelt zich nog geroepen om de CD zèlf te kopen. Een woordvoerder van de Recording Industry Association Of America (RIAA) vergeleek het als volgt in een interview met CNN: 'Mensen die er niet over zouden denken om bij Tower Records een CD te stelen, hebben er geen enkele moeite mee om thuis dezelfde CD als MP3 te downloaden'.
De RIAA is de drijvende kracht achter veel lopende rechtszaken. De organisatie zegt geen problemen te hebben met het formaat an sich, maar wel met de manier waarop het - in hun ogen - wordt misbruikt. Toen de eerste RIO MP3-walkmans op de markt kwamen, probeerde de RIAA via een kort geding de verkoop te verbieden. Dat lukte, tijdelijk. Toen de fabrikant Diamond Multimedia benadrukte dat er met de RIO niet kan worden opgenomen werd het verbod opgeheven. Een wet in de VS, de Audio Home Recording Act stelt namelijk o.a. dat opname-apparatuur dat digitale kopiëen maakt, uitgevoerd moet worden met een zogenaamd serial bit copying management (SBCM). Dit is een grote term voor een simpel principe, dat voorkomt dat van een digitaal origineel een kopie kan worden gemaakt. Omdat de RIO geen opname-apparaat in de klassieke zin is, mocht de verkoop worden hervat.
De RIO wordt vanaf een PC 'gevoerd' met MP3 bestanden, en kan zelf niet muziek in MP3-formaat opnemen. Volgens de specificaties van Diamond Multimedia kunnen de bestanden bovendien niet terugvloeien richting PC. Een groep hackers heeft inmiddels software ontwikkeld waarmee het wel kan. De RIO verkoopt inmiddels prima, en ligt ook in Nederland in de diverse computerwinkels voor zo'n 500 gulden.
Ook tegen websites trekt de RIAA ten strijde: in oktober 1998 startte de organisatie een rechtszaak tegen MP3.com, de bekendste MP3-website op internet.
Of de muziekindustrie in alle gevallen voor de artiesten spreekt is twijfelachtig. Een aantal artiesten ziet in MP3 namelijk nieuwe artistieke vrijheid. Bij het maken van een CD sneuvelen bepaalde nummers in marketingstrategiëen en verkoopprognoses. MP3 is een goedkope en efficiënte manier om deze muziek alsnog uit te brengen. Artiest Chuck-D van Public Enemy noemde in een interview met Wired dat MP3 de kracht heeft de 'middle-men' uit te schakelen. Public Enemy kreeg hun platenmaatschappij op de kast door hun nummer Swindler's Lust gratis op de site aan te bieden. Chuck-D heeft inmiddels gebroken met zijn label en bezint zich op manieren om in de toekomst MP3-muziek uit te brengen.
Ook voor beginnende artiesten, zonder platencontract, biedt MP3 mogelijkheden hun muziek aan een breed, publiek te presenteren. Om muziek wereldwijd te verspreiden is de muziekindustrie steeds minder vaak nodig. Dit is ongetwijfeld één van de redenen waarom MP3 zo fel wordt bestreden. De voorheen onaantastbare positie van de platenmaatschappijen wankelt. Met een mooie website, promotie via zoekmachines, MP3.com en nieuwsgroepen kunnen ook onbekende artiesten muziek de wereld in sturen. Meestal wordt bezoekers van dergelijke websites de kans geboden een complete CD met muziek van de artiest te bestellen. De cirkel is dan eigenlijk weer rond.
De wetten die wereldwijd copyright en andere auteursrechten beschermen zijn achterhaald. Onze Nederlandse Auteurswet stamt bijvoorbeeld uit 1912 (!). Duidelijk een tijd waarin men zich nog geen zorgen hoefde te maken over digitale copy-bits, wereldwijde computernetwerken en machines waarmee boeken en muziek in seconden over de wereld kunnen worden verspreid. In Europa wordt gewerkt aan nieuwe wetgeving - helaas wordt deze nog steeds alleen door de muziekindustrie gestuurd.
SDMI
VQF
LIQUID AUDIO
A2B
Wat deze standaards gemeen hebben, is dat ze proberen tegemoet te komen aan de beveiligingswensen van de platenmaatschappijen. Feitelijk is alleen VQF (vanwege de vergrote efficiëntie en kleinere bestandsgrootte) een vooruitgang voor gebruikers. Het grootste probleem waarmee de nieuwe formaten kampen is dat het gevecht om de standaard al gevoerd is. De winnaar? MP3. Vrijwel iedereen kent MP3, heeft er software voor geïnstalleerd en is in het bezit van MP3-bestanden (al dan niet illegaal verworven). Welk voordeel hebben ze om een nieuwe speler te gebruiken waarvoor nauwelijks muziek is te vinden? Een speler waar bovendien restricties zijn ingebouwd waar niet om is gevraagd? Deze weerstand is moeilijk te overwinnen.
De meeste gebruikers lijken niet van plan om over te stappen. De nieuwe formaten VQF, Liquid Audio en a2b introduceren voornamelijk onduidelijkheid, en zijn een matig succes. De nieuwe formaten hebben de gebruikers weinig te bieden dat ze niet al via MP3 krijgen. Bovendien blijkt wel vaker dat een technisch beter systeem niet altijd de keus van het publiek wordt (sleutelwoord Video 2000).
De kritiek van de artiesten en platenindustrie moet niet worden gebagatelliseerd: er werd/wordt inderdaad op grote schaal gekopiëerd en MP3 heeft het er alleen maar eenvoudiger op gemaakt. CD's worden officiëel uitgebracht en zijn binnen enkele uren in MP3-formaat beschikbaar. Het internet is dan een uitgelezen transportmiddel om MP3's vervolgens te verspreiden. De inkomsten van de platenmaatschappij staan onder druk en dat de industrie tot een regeling wil komen is begrijpelijk. De oplossing voor het MP3-probleem ligt waarschijnlijk eerder in een omarming van het formaat, dan een alternatief te forceren. Daarvoor heeft MP3 een te grote voorsprong en is het te succesvol.
Meer achtergrond artikelen over MP3's bij de volgende nieuwsdiensten:
CNN Interactive MP3 Index
Volgens de muziekindustrie ligt de oplossing voor het probleem in de beveiliging. MP3 heeft geen beveilingsmaatregelen en daarom kunnen de bestanden zo eenvoudig via het internet worden verspreid. De muziekindustrie koestert alternatieven die wèl over beveiliging beschikken. In december 1998 kondigde enkele grote firma's het Secure Digital Music Initiative (SDMI) aan. Ook de RIAA ondersteunt dit initiatief, dat beveiligde en betaalde levering van digitale muziek over (inter)netwerken moet gaan regelen. Tot nu toe is er nog niets concreets uit het SDM-initiatief gekomen. Voor gedetailleerde informatie over SDMI, klik hier.
Yamaha ontwikkelde VQF als directe concurrent van MP3. Het formaat pakt de compressie van de muziek vrijwel hetzelfde aan (via conceptual coding) en doet dat blijkbaar efficiënter: dezelfde muziek in VQF is ongeveer 10% kleiner dan in MP3. Muziek kan bij de omzetting naar VQF worden geblokkeerd. Ze kan dan niet meer worden bewerkt of gekopiëerd. Via VQF.com worden de laatste ontwikkelingen op de voet gevolgd. Voor WinAmp is er overigens een VQF-plugin beschikbaar.
Liquid Audio werd al geruime tijd terug gelanceerd als veilige methode om muziek te versturen via internet. Het voornaamste voordeel (voor de muziekindustrie) is dat bestanden net als bij VQF 'op slot' kunnen worden gezet. In de gratis Music Player kan ook informatie over en foto's van de artiest worden getoond.
Een relatief onbekende standaard is a2b. Het baseert zich op MPEG2, AAC Low Complexity Profile Audio Coding, en is daarmee 'de opvolger van MP3' (volgens de FAQ, of lijst van veelgestelde vragen, van de a2b-site).
Wired's MP3 berichtgeving
CNET News artikelen over MP3
ABC News MP3 berichtgeving